Persoonlijke gezondheidszorg

Rol van eerstelijnszorg in meten en opvolgen van bloeddruk.

Hoge bloeddruk, hoofdoorzaak van invaliditeit en overlijden. Door gebrek aan duidelijke symptomen kan het onopgemerkt blijven tot er een noodsituatie is. Door verbeteringen in BD-meters kunnen patiënten eenvoudiger hun bloeddruk meten en zonodig juiste maatregelen nemen.

Hoge bloeddruk is een van de voornaamste oorzaken van invaliditeit en overlijdens. Zo is bijna 40% van de overlijdens onder de leeftijd van 60 jaar gerelateerd aan hypertensie en heeft 20% van de min-50-jarigen last van hoge bloeddruk.



Het probleem voor alle betrokkenen is dat patiënten weinig symptomen vertonen, als die er al zijn, en dus niet de verantwoordelijkheid kunnen opnemen om hun bloeddruk te meten of op te volgen. Aangezien ze zich niet bewust zijn van hun aandoening, gaan ze doorgaans geen symptomen melden tot er een reden is tot bezorgdheid. Wanneer de symptomen zich wel stellen, is het vaak in het stadium van een acute noodsituatie.

De meerderheid van de overlijdens gerelateerd aan de aandoening kan worden toegeschreven aan een gebrek aan correcte behandeling, of gewoonweg geen behandeling. Slechts een kwart van de gevallen wordt behandeld.

Eenmaal de diagnose is gesteld, is het essentieel dat personen die aan hoge bloeddruk lijden hun bloeddruk op regelmatige basis meten, aantekeningen maken en letten op veranderingen. Op die manier kunnen ze noodgevallen vroegtijdig vaststellen en verdere schade voorkomen.

Bloeddrukmeters in wijkcentra en voor thuisgebruik stellen patiënten in staat een nauwkeurige diagnose te krijgen van de statistische gegevens van hun hypertensie, zodat ze weten wanneer ze medische bijstand moeten inroepen en wanneer veranderingen in hun levensstijl nodig zijn.

Hoe werken bloeddrukmeters?

Bloeddrukmeters zijn niet-invasief en pijnloos. Rond de bovenarm wordt een opblaasbaar manchet aangebracht die met een drukmeter is verbonden. Er zijn twee manieren om de bloeddruk te meten:

  • Oscillometrische meetapparaten
    Bij deze apparaten wordt de manchet ofwel rond de pols aangebracht (met de arm omhoog ter hoogte van het hart) of rond de bovenarm. De manchet wordt opgeblazen en gelost door een elektronisch aangedreven pomp en klep. Met behulp van een elektronische druksensor leest het apparaat een numerieke waarde af. Eenmaal de bloedstroom aanwezig is, maar beperkt wordt, zal de druk in de manchet periodiek variëren, synchroon met de cyclische expansie en contractie van de brachiale slagader. De waarden voor de systolische en diastolische druk worden op basis van de ruwe gegevens berekend aan de hand van een algoritme.
  • Auscultatoire meetapparaten
    Hierbij wordt ook een opblaasbaar manchet gebruikt, die rond de bovenarm wordt bevestigd op ongeveer dezelfde verticale hoogte als het hart. Nadat de manchet wordt opgeblazen en de druk traag wordt gelost, begint het bloed opnieuw in de slagader te stromen. De wervelende stroom creëert synchrone pulsaties (eerste Korotkoff-toon). De druk waarbij dit geluid voor het eerst wordt waargenomen, is de systolische bloeddruk. De druk van de manchet wordt verder verminderd tot er geen geluid meer waargenomen kan worden bij de diastolische bloeddruk.

Een bejaard koppel noteert de resultaten van een bloeddrukmeting. De sfygmomanometer ligt voor hen op de tafel.

De juiste omgeving creëren

Sommige mensen reageren negatief op een klinische omgeving, wat een negatief effect kan hebben op de meetresultaten. Om die reden kunnen metingen thuis betrouwbaarder zijn. Wanneer de bloeddruk in het ziekenhuis of thuis wordt gemeten, is het belangrijk dat het kader hetzelfde wordt gehouden, er daarbij voor zorgend dat de patiënt ontspannen en rustig is. De patiënt moet zitten, met de arm gestrekt en ondersteund.

Het juiste meetapparaat kiezen

tensiomètre pour le poignet

Bloeddrukmeters hebben slechts medisch nut indien ze betrouwbaar, correct en exact zijn. Ook moeten ze correct worden gebruikt, in de juiste omstandigheden.

Meetapparaten voor thuisgebruik moeten, op zijn minst, van het CE-label voorzien zijn, hoewel dit geen garantie biedt dat ze klinisch getest werden.

Bloeddrukmeters voor thuisgebruik zijn doorgaans oscillometrisch. Voor patiënten die een zeer nauwkeurig resultaat nodig hebben, is auscultatoire meting nauwkeuriger, maar deze techniek wordt gewoonlijk enkel door artsen gebruikt.

Voor een dubbele veiligheid bestaan er meetapparaten die beide testmethoden gebruiken (de door artsen gebruikte Korotkoff-methode en de oscillometrische methode), waardoor de resultaten zelfs bij speciale omstandigheden betrouwbaar zijn.

De nauwkeurigste resultaten verkrijgen

De nauwkeurigheid van de meting hangt van een aantal factoren af. Bijvoorbeeld:

  • De houding van het lichaam. Bij een toestel dat aan de pols meet, moet de elleboog licht gebogen zijn en de meter op borsthoogte (zelfde hoogte als het hart) gehouden worden. Bij toestellen voor de bovenarm moet de arm ontspannen zijn en op een tafel steunen.
  • De omgeving. Stress doet de bloeddruk stijgen. De situatie moet dus zo ontspannen mogelijk zijn. Meting van de bloeddruk in wijkcentra geeft een meer betrouwbare meting van de bloeddruk van een patiënt, omdat patiënten geen last hebben van de zogenaamde ‘wittejashypertensie’, waarbij de metingen te hoog kunnen liggen, vooral bij daarvoor gevoelige patiënten. Klinische meting van de bloeddruk kan echter aangewezen zijn voor screening en bij de aanpak van vermoedelijke of daadwerkelijke hypertensie.

Een bejaard koppel zit op de brug van een boot, terwijl ze staren naar de bloeddrukmeter aan de pols van de echtgenoot.