Virussen zijn heel verschillend. Voor verschillende virustypen zijn er geschikte desinfectiemiddelen met verschillende werkingsspectra. Zo is Sterillium® beperkt virucide (incl. adeno-, rota- en norovirus) en zijn zowel Sterillium® med als Sterillium® Gel pure volledig virucide.
Virussen zijn als organische, capsulevormige deeltjes, geen "levende wezens". Hoewel ze DNA of RNA als genetisch materiaal hebben, hebben ze geen eigen stofwisseling. Ze kunnen zelf geen energie omzetten en zich ook niet voortplanten, maar hebben om dit te doen altijd een levende gastheercel nodig.
Het virus dringt in de cel binnen, geeft daar zijn genetische informatie vrij en herprogrammeert met deze informatie de gastheercel, zodat die de genetische informatie van het virus vele malen kopieert. De nieuwe virusdeeltjes gaan uit de gastheercel, die daarbij wordt beschadigd en vaak zelfs vernietigd.
Met behulp van gastheren, van knaagdieren tot mensen, verplaatsen virussen zich snel over de hele wereld, zoals de coronapandemie overduidelijk heeft aangetoond. Virussen kunnen op verschillende manieren worden overgedragen, bijvoorbeeld door het aanraken van handen of besmette oppervlakken, via druppeltjes bij het spreken of hoesten, via de mond, de bloedbaan of via contact met slijmvlies.
Omhuld versus niet-omhuld
Virussen met omhulsel
Virussen zonder omhulsel
Typische voorbeelden zijn enterovirussen, norovirussen, rotavirussen en adenovirussen.
Individuele werkingsspectra
Afhankelijk van het virustype zijn er ook verschillende werkingsspectra voor desinfectiemiddelen.
- Bij virussen met omhulsel is hun lipidemembraan gevoelig en kan het gemakkelijk door alcoholen worden vernietigd. Hiervoor worden desinfectiemiddelen met het werkzaamheidsspectrum "virucide activiteit tegen omhulde virussen" gebruikt.
- Desinfectiemiddelen voor de handen met de aanduiding “virucide activiteit met beperkt spectrum” inactiveren alle virussen met omhulsel en ook de niet-omhulde adeno-, rota- en norovirussen. Ze kunnen het hele jaar door worden gebruikt, omdat ze ziekteverwekkers inactiveren die seizoensgebonden vaker voorkomen [3]. Bij een hardnekkige uitbraak moet het desinfectiemiddel worden vervangen door een virucide middel.
- Alle virussen met of zonder omhulsel worden geïnactiveerd met een desinfectiemiddel dat als virucide geldt. Virussen zonder omhulsel zijn beter bestand tegen omgevingsinvloeden en hiertegen moeten bijzonder krachtige desinfectiemiddelen worden gebruikt.
De reden hiervoor: adeno-, rota- en norovirussen behoren dan wel tot de virussen zonder omhulsel, maar ze hebben een lagere hydrofiliteit en worden gemakkelijker geïnactiveerd door desinfectiemiddelen dan andere virussen zonder omhulsel, maar die sterk hydrofiel zijn, zoals enterovirussen [2]. Voor de virucidale werking zijn in het algemeen hogere ethanolconcentraties in het desinfectiemiddel nodig om het virus doeltreffend te inactiveren [1].
Werkingsspectrum | Werkzaam tegen | Voorbeelden |
Virucide activiteit tegen omhulde virussen | Omhulde virussen | Influenza- en Coronavirussen, HIV |
Virucide activiteit met beperkt spectrum | Omhulde virussen en adeno-, rota- en norovirussen | Adeno-, rota- en norovirussen |
Virucide | Omhulde en niet-omhulde virussen | Entero- en Rhinovirussen, Hepatitisvirussen |
Welke controles zijn vereist voor “virucide activiteit met beperkt spectrum”?
Er zijn twee testmethoden mogelijk om het werkingsgebied “virucide activiteit met beperkt spectrum” te bewijzen.
Enerzijds is er de controle volgens het Duitse RKI/DVV met suspensietests, waarbij adenovirussen en muriene norovirussen (MNV) als testvirussen worden gebruikt. Anderzijds een controle volgens de normen op Europees niveau (EN 14476).
Voor producten die uitsluitend volgens de Europese normen worden goedgekeurd, moeten voor de verklaringen over de werkzaamheid tegen virussen volgens de werkgroep Viruzidie bij het Robert Koch Instituut telkens twee onafhankelijke evaluaties zijn gebeurd, waarin het gemiddelde betrouwbaarheidsinterval binnen de voorgeschreven grenzen wordt bepaald.