Werkingsspectra

Voor elk virus het juiste desinfectiemiddel

Virussen zijn heel verschillend. Voor verschillende virustypen zijn er geschikte desinfectiemiddelen met verschillende werkingsspectra. Zo is Sterillium® beperkt virucide (incl. adeno-, rota- en norovirus) en zijn zowel Sterillium® med als Sterillium® Gel pure volledig virucide.

Virus transmission can occur in various manners. Virus transmission can occur in various manners.
18.01.2023

Virussen zijn als organische, capsulevormige deeltjes, geen "levende wezens". Hoewel ze DNA of RNA als genetisch materiaal hebben, hebben ze geen eigen stofwisseling. Ze kunnen zelf geen energie omzetten en zich ook niet voortplanten, maar hebben om dit te doen altijd een levende gastheercel nodig.

Het virus dringt in de cel binnen, geeft daar zijn genetische informatie vrij en herprogrammeert met deze informatie de gastheercel, zodat die de genetische informatie van het virus vele malen kopieert. De nieuwe virusdeeltjes gaan uit de gastheercel, die daarbij wordt beschadigd en vaak zelfs vernietigd.

Met behulp van gastheren, van knaagdieren tot mensen, verplaatsen virussen zich snel over de hele wereld, zoals de coronapandemie overduidelijk heeft aangetoond. Virussen kunnen op verschillende manieren worden overgedragen, bijvoorbeeld door het aanraken van handen of besmette oppervlakken, via druppeltjes bij het spreken of hoesten, via de mond, de bloedbaan of via contact met slijmvlies.

Werkingsspectra – Voor elk virus het juiste desinfectiemiddel

Omhuld versus niet-omhuld

Virussen worden met betrekking tot hun weerstand tegen desinfectiemiddelen geclassificeerd op basis van de aanwezigheid van een virusomhulsel.

Virussen met omhulsel

hebben een lipidemembraan en kunnen via knopvorming de gastheercel verlaten. Het omhulsel is belangrijk voor de opname van de virussen en hun stabiliteit tegen de omgeving. Het vergemakkelijkt veranderingen in het virusoppervlak en stelt virussen in staat het immuunsysteem van de gastheer gemakkelijker te omzeilen. Voorbeelden zijn coronavirussen en griepvirussen, maar ook het hiv-virus, het ebolavirus en het westnijlvirus.
Virussen met omhulsel

Virussen zonder omhulsel

moeten de geïnfecteerde cel altijd verlaten door de gastheercel te vernietigen en hun centrale capside is niet omhuld door een membraanomhulsel. In vergelijking met virussen met omhulsel zijn ze beter bestand tegen chemische en fysische processen en andere omgevingsinvloeden.

Typische voorbeelden zijn enterovirussen, norovirussen, rotavirussen en adenovirussen.
Virussen zonder omhulsel

Individuele werkingsspectra

Afhankelijk van het virustype zijn er ook verschillende werkingsspectra voor desinfectiemiddelen.

  • Bij virussen met omhulsel is hun lipidemembraan gevoelig en kan het gemakkelijk door alcoholen worden vernietigd. Hiervoor worden desinfectiemiddelen met het werkzaamheidsspectrum "virucide activiteit tegen omhulde virussen" gebruikt.
  • Desinfectiemiddelen voor de handen met de aanduiding “virucide activiteit met beperkt spectrum” inactiveren alle virussen met omhulsel en ook de niet-omhulde adeno-, rota- en norovirussen. Ze kunnen het hele jaar door worden gebruikt, omdat ze ziekteverwekkers inactiveren die seizoensgebonden vaker voorkomen [3]. Bij een hardnekkige uitbraak moet het desinfectiemiddel worden vervangen door een virucide middel.
  • Alle virussen met of zonder omhulsel worden geïnactiveerd met een desinfectiemiddel dat als virucide geldt. Virussen zonder omhulsel zijn beter bestand tegen omgevingsinvloeden en hiertegen moeten bijzonder krachtige desinfectiemiddelen worden gebruikt.
Individuele werkingsspectra

De reden hiervoor: adeno-, rota- en norovirussen behoren dan wel tot de virussen zonder omhulsel, maar ze hebben een lagere hydrofiliteit en worden gemakkelijker geïnactiveerd door desinfectiemiddelen dan andere virussen zonder omhulsel, maar die sterk hydrofiel zijn, zoals enterovirussen [2]. Voor de virucidale werking zijn in het algemeen hogere ethanolconcentraties in het desinfectiemiddel nodig om het virus doeltreffend te inactiveren [1].

WerkingsspectrumWerkzaam tegenVoorbeelden
Virucide activiteit tegen omhulde virussenOmhulde virussenInfluenza- en Coronavirussen, HIV
Virucide activiteit met beperkt spectrumOmhulde virussen en adeno-, rota- en norovirussenAdeno-, rota- en norovirussen
VirucideOmhulde en niet-omhulde virussenEntero- en Rhinovirussen, Hepatitisvirussen

Welke controles zijn vereist voor “virucide activiteit met beperkt spectrum”?

Welke controles zijn vereist voor “virucide activiteit met beperkt spectrum”?

Er zijn twee testmethoden mogelijk om het werkingsgebied “virucide activiteit met beperkt spectrum” te bewijzen.

Enerzijds is er de controle volgens het Duitse RKI/DVV met suspensietests, waarbij adenovirussen en muriene norovirussen (MNV) als testvirussen worden gebruikt. Anderzijds een controle volgens de normen op Europees niveau (EN 14476).

Voor producten die uitsluitend volgens de Europese normen worden goedgekeurd, moeten voor de verklaringen over de werkzaamheid tegen virussen volgens de werkgroep Viruzidie bij het Robert Koch Instituut telkens twee onafhankelijke evaluaties zijn gebeurd, waarin het gemiddelde betrouwbaarheidsinterval binnen de voorgeschreven grenzen wordt bepaald.