Waarom handhygiëne nog steeds belangrijk is

De afname van de aandacht voor handhygiëne in het dagelijks leven van de meeste mensen valt waarschijnlijk te verklaren door het feit dat een groot deel van de bevolking nu gevaccineerd is. [4] Hierdoor boezemt het virus veel mensen nu minder angst in dan eerst. 'Het nieuwe normaal' heeft ook onvermijdelijk geleid tot een gewenningseffect. Dit is niet verwonderlijk. Voor de meeste mensen is het immers vrij moeilijk om dag in dag uit uiterst aandachtig en waakzaam te blijven.

In een onderzoek van de Kiilto-groep uit 2020 zei 65% van de respondenten altijd de handen te desinfecteren bij het binnengaan van openbare gebouwen. Twee jaar later was dit al gedaald naar 'slechts' 48%. [5]

Maar waarom daalt de HHC-graad ook in de gezondheidssector? Handhygiëne is immers al lang een vanzelfsprekend onderdeel van de dagelijkse routine van zorgmedewerkers.

TextEr zijn verschillende redenen voor de afname van de HHC-graad. Een belangrijke factor is ongetwijfeld het feit dat professionele desinfectiemiddelen in veel klinieken niet meer beschikbaar zijn vanwege de plotselinge wereldwijde toename van de vraag. Als gevolg hiervan waste het personeel vaak de handen in plaats van deze te desinfecteren. Sommige zorgmedewerkers liepen hierdoor echter na verloop van tijd huidirritaties of eczeem op. Het veelvuldig wassen van de handen met water en zeep is doorgaans namelijk minder vriendelijk voor de huid dan desinfectie met hoogwaardige producten zoals Sterillium®, dat vetherstellende eigenschappen heeft. [8]

Omgekeerd werden handdesinfectiemiddelen alleen gebruikt door zorgmedewerkers van wie de handen niet eerder beschadigd waren door veelvuldig wassen. Dit komt omdat de alcohol in desinfectiemiddelen vaak een branderig gevoel veroorzaakt op huid die beschadigd is door irritatie of eczeem. Beide aspecten (handen wassen in plaats van handen desinfecteren en afzien van handen desinfecteren vanwege een beschadigde huid) zouden de verslechterde HHC kunnen verklaren.

Een andere verklaring voor de afgenomen naleving zou kunnen zijn dat veel zorgmedewerkers het zo druk hadden met de zorg voor COVID-19-patiënten dat ze soms simpelweg geen tijd hadden voor een goede handhygiëne. [9] Deze redenering lijkt vandaag de dag nog steeds aannemelijk. Veel klinieken kampen immers zelfs na de pandemie nog met personeelstekorten, tijdsdruk en een hoge werkdruk.
Ook in de gezondheidssector begon zich een zekere gewenning af te tekenen. Naarmate de pandemie vorderde, nam de aanvankelijke angst voor dit nieuwe type virus af en pakten veel professionals hun gewoonten van voor de pandemie weer op. [10]

Een gebrek aan HHC kan soms echter ook aan de hand van bepaalde nationale en regionale omstandigheden worden verklaard. Uit een Chinees onderzoek bleek bijvoorbeeld dat zorgpersoneel tijdens de pandemie steeds vaker handschoenen droeg in plaats van de handen te desinfecteren. [11] Het feit dat medewerkers hun toevlucht namen tot deze maatregel toont aan dat er, ondanks de toegenomen aandacht voor handhygiëne tijdens de pandemie, nog steeds behoefte is aan verdere voorlichting. Het dragen van handschoenen is immers geen vervanging voor een goede handdesinfectie voor zorgprofessionals . Sterker nog, de handen moeten voor en na het dragen van handschoenen worden gedesinfecteerd.

Voor een effectieve en correcte handhygiëne is echter niet alleen het 'wanneer' maar ook het 'hoe' van cruciaal belang. Zorgmedewerkers dienen de volgende punten in acht te nemen:

• Zorg ervoor dat de handen vóór het desinfecteren droog zijn.
• Breng voldoende desinfectiemiddel (ongeveer 2-3 pompjes uit de dispenser) aan in de handpalm.
• Bedek de hele hand met desinfectiemiddel.
• Let er bij het inwrijven goed op dat ook de vingertoppen, duimen en ruimten tussen de vingers worden meegenomen.
• Wrijf het desinfectiemiddel gedurende minstens 30 seconden grondig in.