Zaparcia
a nietrzymanie moczu

Nietrzymanie moczu i zaparcia mogą występować niezależnie od siebie lub być związane ze sobą z powodu wspólnych czynników ryzyka. Osoby borykające się z takimi dolegliwościami doświadczają zwykle znacznego dyskomfortu i ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu. Terapia w ich przypadku obejmuje przede wszystkim zmianę stylu życia...

O problemie z wypróżnianiem, zwanym zaparciem, mówimy wtedy, gdy częstotliwość lub konsystencja stolca są nieprawidłowe, a sam proces defekacji staje się trudny lub bolesny. Osoba z zaparciami może doświadczać uczucia pełności lub dyskomfortu w okolicy brzucha, a także mieć trudności z wypróżnieniem się, nawet jeżeli czuje taką potrzebę.

Problemy z wypróżnianiem miewają różne przyczyny, a ich pojawienie się zwykle wynika z kombinacji różnych czynników. Do najważniejszych z nich należą:

• dieta uboga w błonnik – jeden z najczęstszych powodów zaparć; błonnik jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania jelit (pomaga regulować perystaltykę, zmiękcza stolec i ułatwia jego przesuwanie się przez przewód pokarmowy); brak odpowiedniej ilości błonnika w diecie niemal zawsze prowadzi do utrudnionych wypróżnień;
• za mało płynów – przyjmowanie niewystarczającej ilości płynów, zwłaszcza wody, może skutkować nadmiernym utwardzeniem stolca i utrudnić jego przesuwanie się przez jelita;
• brak aktywności fizycznej – regularna dawka ruchu pobudza perystaltykę jelit, co sprzyja prawidłowemu wypróżnianiu się; brak aktywności automatycznie spowalnia pracę jelit i zwiększa ryzyko występowania zaparć;
• stres – u niektórych osób stres może prowadzić do zwiększenia napięcia mięśniowego wokół jelit, co z kolei może utrudniać ich prawidłowe funkcjonowanie i generować problemy z wypróżnianiem;
• niektóre leki – skutkiem ubocznym niektórych leków przeciwbólowych, antyhistaminowych, antydepresyjnych czy przyjmowanych w chorobie Parkinsona bywają zaparcia;
• choroby układu pokarmowego – w przebiegu wielu schorzeń i zaburzeń układu pokarmowego (jak zespół jelita drażliwego, choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy nietolerancje pokarmowe) pojawiają się zaparcia jako jeden z objawów choroby;
• zmiany hormonalne – zmiany występujące w okresie ciąży lub menopauzy również mogą objawiać się okresowymi zaparciami.

Jedno zwykle wiąże się z drugim. Osoby z przewlekłym nietrzymaniem moczu często doświadczają problemów z wypróżnianiem, ponieważ usiłowanie kontrolowania wycieków moczu może prowadzić do nadmiernego napinania mięśni dna miednicy, a to z kolei do zaparć. Ponadto niektóre czynniki ryzyka, takie jak zmiany hormonalne, niezdrowa dieta czy brak aktywności fizycznej, mogą przyczyniać się zarówno do inkontynencji moczowej (nietrzymania moczu), jak i do utrudnionej defekacji.

Przewlekłe, „nieleczone” zaparcia mają niestety negatywne skutki, znacząco wpływając na ogólny stan zdrowia osoby, która na nie cierpi. Do najczęściej pojawiających się konsekwencji zaparć należy zaliczyć: absorpcję toksyn, zmiany w jelitach, hemoroidy, nadmierne napięcie mięśniowe i nietrzymanie moczu.

• Nadmierna absorpcja toksyn – długotrwałe zatrzymanie stolca w jelitach prowadzi do nadmiernej absorpcji toksyn i produktów przemiany materii, które normalnie powinny zostać wydalane z organizmu. To skutkuje ogólnym pogorszeniem samopoczucia i zwiększonym ryzykiem różnych problemów zdrowotnych.
• Zmiany w jelitach – przewlekłe zaparcia mogą powodować zmiany w strukturze i funkcji jelit. Mogą wystąpić problemy z ich rozciągliwością, a także osłabienie mięśni oraz zmiany w składzie flory bakteryjnej, co może prowadzić do dalszych problemów trawiennych.
• Hemoroidy – stałe napinanie się podczas prób wypróżnienia kończy się bardzo często rozwinięciem hemoroidów (poszerzonych żył w okolicy odbytu). Hemoroidy są bolesne i powodują duży dyskomfort.
• Nadmierne napięcie mięśniowe – częste lub długotrwałe napinanie się podczas prób defekacji wiąże się z nadmiernym napięciem mięśniowym wokół dna miednicy, co z kolei generuje inne problemy, takie jak bóle krzyża, pleców czy zaburzenia funkcji seksualnych.
• Nietrzymanie moczu – niektóre osoby z przewlekłymi zaparciami mogą doświadczać nietrzymania moczu. Stałe napinanie się podczas wypróżniania może osłabić mięśnie dna miednicy, które są również ważne dla kontroli pęcherza moczowego.

Ogromne znaczenie w profilaktyce zaparć ma styl życia i nawyki żywieniowe. Prawidłowa podaż płynów (minimum 2 litry dziennie) i błonnika w diecie w wielu przypadkach znacznie poprawiają sytuację. Również regularna aktywność fizyczna pomaga stymulować perystaltykę jelit i wspomaga prawidłowe funkcjonowanie całego układu trawiennego. Pomocne bywają także techniki redukcji poziomu stresu (medytacja, joga, głębokie oddychanie i inne), regularny rytm wypróżnień, tak zwane zdrowe jedzenie, czyli unikanie tłustych, smażonych i ciężkostrawnych potraw oraz ograniczenie alkoholu i kofeiny.

Przeczytaj też: prawidłowe wypróżnianie i mikcja.