Medyczne rękawice bezpudrowe

15.04.2022

Wprowadzenie rękawic medycznych na rynek stanowiło prawdziwy przełom sanitarny. Sam wyrób stał się istotną częścią ogólnych zasad i procedur aseptyki w placówkach opieki zdrowotnej. Stosowanie rękawiczek sterylnych jest dziś jednym z podstawowych czynników, jeśli chodzi o zapobieganie chorobom zakaźnym oraz zakażeniom. Które z nich lepiej wybrać – pudrowane czy rękawice bezpudrowe?

Dlaczego stosuje się puder w rękawicach medycznych?

Stosowanie pudrowanych rękawic w środowisku medycznym sięga swoją historią końca XIX wieku. Trudności przy zakładaniu i zdejmowaniu pierwszych rękawic chirurgicznychprzyczyniły się do wprowadzenia proszków o konsystencji pudru. Pierwszymi użytymi środkami do pudrowania powierzchni wewnętrznych rękawic medycznych były: likopodium oraz talk. Stosowanie tych substancji wiązało się jednak z występowaniem reakcji niepożądanych, takich jak ziarniniak pooperacyjny, opóźnione gojenie się ran, czy też powstawanie blizn. Wprowadzono zatem produkt alternatywny – w postaci modyfikowanej skrobi kukurydzianej, która – dzięki swoim właściwościom – od lat 50 ubiegłego stulecia stała się wiodącym środkiem do pudrowania wewnętrznych powierzchni rękawic medycznych.

W czasie długiej historii używania rękawic pudrowanych pojawiły się jednak dowody naukowe świadczące o ryzyku wynikającym ze stosowania pudru w rękawicach medycznych. Mimo że większość tej substancji znajduje się we wnętrzu rękawic, to w trakcie procesu produkcji czy na przykład podczas pakowania produktu cześć pudru może się przenosić na powierzchnię zewnętrzną. Nawet jeżeli puder można z powierzchni zewnętrznych zetrzeć, to podczas rozdarcia czy przekłucia rękawicy może się przedostać z wnętrza rękawicy do ran lub do środowiska sali operacyjnej, osiadając na przedmiotach, powierzchniach, aparaturze medycznej oraz przyrządach, takich jak stetoskopy, rękawy ciśnieniomierzy, wenflony i cewniki.

Jaki wpływ na użytkowników rękawic medycznych ma puder?

Pracownicy opieki zdrowotnej stanowią grupę zawodową narażoną na zwiększone ryzyko alergii na lateks ze względu na ich stały kontakt z lateksowymi rękawicami. Występowanie uczuleń na lateks zamyka się tu w przedziale pomiędzy 8% a 17%. Rękawice lateksowe uwalniają alergeny lateksowe, które – wiążąc się z pudrem – zanieczyszczają powietrze i stwarzają zagrożenie dla użytkowników rękawic wystąpieniem alergii typu I. Objawy to pokrzywka, astma, w rzadkich przypadkach nawet zgon. Według przybliżonych szacunków specjalistów, począwszy od lat 80. ubiegłego wieku, odnotowano około 30 zgonów z powodu wywołanych lateksem chorób. Pudrowane rękawice lateksowe uwalniają więcej białek lateksowych do powietrza niż jakikolwiek inny wyrób medyczny w środowisku szpitalnym.

Skrobia kukurydziana stosowana do pudrowania rękawic medycznych ogranicza potliwość dłoni poprzez wiązanie nadmiernej wilgoci, doprowadzając w ten sposób do przesuszenia skóry, co powoduje świąd, otarcia i zaburzenie poziomu pH. Ponadto mniej skuteczne stają się także właściwości barierowe skóry, co ułatwia dostęp alergenom oraz drobnoustrojom, stwarzając otwartą drogę do infekcji.

Alergia typu IV również może być związana ze stosowaniem pudrowanych rękawiczek medycznych. W tym przypadku substancje chemiczne z samej rękawicy lub ze środowiska szpitalnego wiążąc się ze znajdującymi się w rękawicach cząsteczkami pudru, zostają uwolnione do powietrza przy zdejmowaniu rękawic z dłoni. Typowe objawy alergii typu IV obejmują odczyny skórne, takie jak świąd oraz zaczerwienienie. Ponadto wdychanie związanych z pudrem alergenów może powodować różne powikłania oddechowe u pracowników opieki zdrowotnej, w tym stany zapalne tkanki płuc, astmę lub problemy w obszarze nosa i gardła.

Jaki wpływ na pacjentów ma puder z rękawic medycznych?

Pacjenci także narażeni są na dodatkowe powikłania związane z użyciem pudru w rękawiczkach chirurgicznych czy diagnostycznych. Puder uwalniany z rękawic prosto w obszar rany w trakcie operacji czy chirurgicznego zaopatrywania ran stwarza ryzyko dla pacjentów i może prowadzić do opóźnionego gojenia się ran. Związane z pudrem patogeny mogą powodować zakażenia, cząsteczki pudru mogą również wyzwalać reakcje immunologiczne oraz wchodzić w reakcje z tkankami organizmu, zakłócając tym samym procesy gojenia. Konsekwencją może być wydłużenie pobytu w szpitalu. Czasami pacjenci wymagają przeprowadzenia ponownie zabiegów chirurgicznych. Najczęstsze zagrożenia związane z pudrem w rękawicach medycznych to tworzenie się ziarniniaków i zrostów. Innymi, dobrze udokumentowanymi powikłaniami, które są wywoływane przez znajdujący się w rękawicach puder, są reakcje alergiczne, zwiększona tendencja do tworzenia się blizn oraz podwyższone ryzyko zakażenia miejsca operowanego.

Między innymiLena Holmdahl, specjalistka zajmująca się leczeniem ran na Uniwersytecie Florydy w Gainesville, w swoich badaniach wykazała, że skrobia kukurydziana spowalnia gojenie się ran i może zakłócać działanie układu odpornościowego. Zwiększa to ryzyko wystąpienia infekcji pooperacyjnych.

Karl-Erik Giercksky, specjalista chorób nowotworowych na Uniwersytecie w Oslo, twierdzi, że puder może prowadzić do powstawania zapalnych guzków tkanki, które mylnie diagnozowane są jako nowotwory. Infekcje wywoływane przez puder mogą również zakłócać przebieg testów na obecność wirusa HIV, prowadząc do fałszywych diagnoz. „Puder należy uznać za wysoce reaktywny materiał” – twierdzi Giercksky.

Odejście od korzystania z pudrowanych rękawic medycznych w praktyce medycznej

W wielu krajach pudrowane rękawiczki chirurgiczne nie są już stosowane – albo z wyboru, albo wskutek wprowadzenia lokalnych przepisów (na przykład w Niemczech od 1997 roku, a w Wielkiej Brytanii od 2000 roku). W bardzo szczegółowym badaniu analizującym zagrożenia wynikające ze stosowania medycznych rękawic pudrowanych, amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA – Food & Drug Administration) opublikowała wniosek: Ciągłe stosowanie rękawic pudrowanych stwarza nieuzasadnione i poważne ryzyko choroby lub urazu. W 2017 roku FDA oficjalnie zakazała stosowania pudrowanych rękawic lateksowych przy leczeniu ludzi oraz zwierząt. Inne kraje, takie jak Japonia i Korea Południowa, wycofały sterylne rękawiczki pudrowane z użytkowania z końcem 2018 roku.

W Polsce nie ma obecnie żadnych przepisów zakazujących stosowania medycznych rękawic pudrowanych, ale mając świadomość skutków ubocznych, jakie może wywoływać puder, należy rozważyć, czy przepisy w tym zakresie nie powinny ulec zmianie.

Zalety rękawic bezpudrowych

Po wyważeniu wszystkich „za” i „przeciw” dotyczących stosowania pudru w rękawicach medycznych okazuje się, że za dalszym stosowaniem rękawic pudrowanych nie przemawiają żadne mocne argumenty, natomiast korzystanie z już dostępnych na rynku rękawic bezpudrowych pozwala uniknąć wielu zagrożeń związanych z narażeniem na oddziaływanie pudru.

Materiały stosowane do wyrobu rękawic medycznych to: lateks naturalny, guma syntetyczna (polichloropren, poliizopren) lub skojarzenie obu tych materiałów. Nowoczesne rękawice lateksowe są produkowane w ścisłej zgodności z obowiązującymi Normami Europejskimi, a przy tym zawierają niższe poziomy białka. W przypadku lateksowych rękawiczek bezpudrowych normy wymagają, aby dopuszczalna ilość śladowego pudru nie przekraczała 2 mg na jedną rękawicę, zaś ilość białek lateksowych powinna być jak najniższa.

Obecnie dostępne są różne rodzaje rękawic medycznych o niskiej zawartości alergenów, zapewniające optymalną ochronę, a przy tym poprawiające jakość środowiska dla personelu i pacjentów. Dzięki zaawansowanym technologiom, rękawice te mogą zapewnić optymalną chwytność, wysoką wrażliwość dotykową, doskonałą elastyczność i wytrzymałość na rozerwanie. Ponadto dzięki dopasowaniu do anatomicznego kształtu dłoni, rękawice mogą być noszone w dłuższych przedziałach czasowych bez zmęczenia dłoni.

Rękawice medyczne są wyrobem we współczesnej medycynie niezbędnym, ponieważ zapewniają kluczową ochronę przed zakażeniami. Uwzględniając liczbę związanych z pudrem zagrożeń dla zdrowia: dermatologicznych, alergologicznych i toksykologicznych, zaleca się, aby użytkownicy sterylnych rękawiczek, jak i właściwe działy zaopatrzenia placówek medycznych wybierały rękawice bezpudrowe, o niskiej zawartości alergenów, pozwalając tym samym, by diagnostyczne i chirurgiczne rękawice pudrowane przeszły na zasłużoną emeryturę.

Rękawiczki bezpudrowe – ile można zyskać?

Powikłania związane ze stosowaniem pudrowanych rękawic lateksowych stwarzają obciążenia finansowe dla systemów opieki zdrowotnej. Te dodatkowe koszty wynikają z powikłań pooperacyjnych, opóźnienia w gojeniu się ran, wydłużonych pobytów pacjentów w szpitalu oraz z absencji chorobowej pracowników związanej z alergią na naturalne białka lateksowe. Powikłania wywołane przez medyczne rękawiczki pudrowane wygenerowały dodatkowe koszty leczenia w USA na poziomie około 65 milionów USD rocznie w odniesieniu tylko do samych reoperacji. Przejście na rękawiczki bezpudrowe może wyeliminować związane z pudrem zagrożenia dla zdrowia, a w dłuższej perspektywie czasowej również zredukować koszty leczenia.

Zobacz rękawice diagnostyczne i rękawice chirurgiczne dostępnie obecnie w ofercie HARTMANN Polska.

Literatura: