Klasyfikacja nowotworów jądra opiera się głównie na typie komórek, z których wywodzi się nowotwór. Wyróżnia się dwa główne ich typy – zarodkowe i niezarodkowe.
W pierwszej grupie, która stanowi zdecydowaną większość przypadków, istnieją dwa główne podtypy – nasieniaki i nienasieniaki. Wywodzą się one z komórek odpowiedzialnych za produkcję plemników. Stanowią około 95% przypadków raka jądra.
- Nasieniaki – rozwijają się powoli i zwykle są mniej agresywne. Występują głównie u mężczyzn w wieku 30-40 lat. Nasieniaki są bardzo wrażliwe na radioterapię i chemioterapię, co daje bardzo dobre rokowania, nawet w bardziej zaawansowanych stadiach. U młodszych dorosłych mężczyzn pojawia się najczęściej nasieniak klasyczny, u starszych – nasieniak spermatocytowy.
- Nienasieniaki – to bardziej agresywne nowotwory, które rozwijają się szybciej niż nasieniaki i są bardziej zróżnicowane pod względem komórkowym. Częściej występują u mężczyzn w wieku 20-30 lat. Ze względu na swoją agresywność nienasieniaki zwykle wymagają intensywniejszej chemioterapii. Należy do nich rak zarodkowy (agresywny nowotwór, który często rozprzestrzenia się poza jądro), kosmówczak (bardzo rzadki, ale agresywny rodzaj nowotworu jądra, który często rozprzestrzenia się do płuc, mózgu lub innych części ciała), potworniak (zawiera różne typy komórek, często dobrze zróżnicowany), guz pęcherzyka żółtkowego (najczęściej występuje u małych dzieci, z bardzo dobrymi rokowaniami; u dorosłych jest bardziej agresywny).
- Nowotwory mieszane – zawierają różne kombinacje typów nowotworów, na przykład nasieniak, rak zarodkowy i potworniak. Stanowią około 40% przypadków raka jądra. Leczenie tych nowotworów zależy od dominującego typu komórek.
Wśród guzów niezarodkowych, które stanowią mniej niż 5% nowotworów jądra i wywodzą się z komórek podporowych lub śródmiąższowych, wyróżnia się:
- guzy z komórek Leydiga (produkujących testosteron) – bywają łagodne lub złośliwe; zazwyczaj powodują objawy związane z nadprodukcją hormonów, przykładowo przedwczesne dojrzewanie u dzieci lub zaburzenia hormonalne u dorosłych;
- guzy z komórek Sertolego (wspierających rozwój plemników) – podobnie jak guzy z komórek Leydiga mogą być łagodne lub złośliwe;
- nowotwory wtórne (przerzutowe) – czasami przyczyną raka jądra są przerzuty z innych narządów jak prostata, płuca, jelito grube czy pęcherz moczowy; nowotwory te są rzadsze i mają inne rokowania oraz wymagają leczenia dostosowanego do pierwotnego miejsca nowotworu;
- guz gonadotropowy (GCT) – rzadszy rodzaj nowotworu, który wytwarza hormony gonadotropowe; zazwyczaj wykrywany jest na podstawie podwyższonych poziomów hormonów we krwi.
W przypadku wykrycia raka jądra we wczesnym stadium (I), wskaźnik wyleczeń wynosi około 99%. Oznacza to, że prawie wszyscy pacjenci przeżywają co najmniej 5 lat po diagnozie i leczeniu. Nawet w bardziej zaawansowanych stadiach (III), kiedy rak rozprzestrzenił się na węzły chłonne lub inne organy, szanse na wyleczenie są bardzo wysokie. W przypadku raka jądra z przerzutami wskaźnik wyleczenia wynosi około 73-80%, w zależności od zakresu przerzutów i reakcji na leczenie. Tutaj wprowadzenie chemioterapii z cisplatyną znacząco poprawiło wyniki leczenia raka jądra, szczególnie w zaawansowanych przypadkach.
