Co to jest urostomia i jak z tym żyć

Urostomia to sztuczne ujście moczu na zewnątrz ciała. Wykonuje się ją w sytuacji,
w której naturalna droga oddawania moczu – przez pęcherz i cewkę moczową – jest zablokowana lub usunięta, przykładowo w wyniku nowotworu, urazu albo wady wrodzonej. Codzienne funkcjonowanie pacjenta z wyłonioną stomią nie jest najłatwiejsze, ale jak najbardziej możliwe. Jak to wygląda w praktyce?

Podczas operacji urologicznej lekarz usuwa lub omija normalne drogi moczowe
i tworzy nowe ujście dla moczu – przez otwór na powierzchni brzucha (stomia). Dzięki temu wydalany mocz przepływa bezpośrednio do woreczka stomijnego umocowanego cały czas na ciele pacjenta. Oddawanie moczu po urostomii odbywa się w sposób nieświadomy, ale jest to dobre rozwiązanie w tych przypadkach, w których pęcherz nie może już prawidłowo pełnić swojej funkcji lub został usunięty, na przykład z powodu raka.

Urostomię stosuje się w sytuacjach, kiedy funkcjonowanie układu moczowego jest poważnie zaburzone lub nieodwracalnie uszkodzone. Najczęstsze przyczyny wykonania tego zabiegu to nowotwory oraz urazy pęcherza, niektóre choroby przewlekłe i anatomiczne wady wrodzone w obrębie dróg moczowych.

• Kiedy pęcherz jest zajęty przez nowotwór, często zapada decyzja o jego całkowitym usunięciu. Urostomia staje się wtedy jedyną możliwością odprowadzania moczu.
• Wprzypadku poważnych urazów, doznanych na przykład w trakcie wypadków komunikacyjnych, pęcherz moczowy może ulec uszkodzeniu, w wyniku którego przestaje funkcjonować. Urostomia jest wówczas najbardziej oczywistym rozwiązaniem.
• Przewlekłeschorzenia takie jak pęcherz neurogenny, czyli uszkodzenie nerwów kontrolujących pęcherz, mogą wymagać stworzenia nowej drogi odprowadzania moczu.
• Niektóre wrodzone defekty układu moczowego mogą sprawiać, że naturalne oddawanie moczu jest niemożliwe. Wyłania się w takiej sytuacji stomię.

Życie po urostomii może początkowo wydawać się trudne, ale z czasem pacjenci odnajdują się w nowej sytuacji, akceptują ją i uczą się „normalnie żyć”. Kluczową kwestią jest odpowiednie dbanie o stomię i skórę wokół niej, a także właściwe zarządzanie woreczkiem stomijnym. Co warto wiedzieć na ten temat?

Bardzo ważne jest regularne monitorowanie stomii oraz stanu skóry wokół otworu. Podrażnienia naskórka w tym miejscu to jedno z częstszych powikłań, z jakim borykają się pacjenci po urostomii. Skóra narażona na ciągły kontakt z moczem może być zaczerwieniona (w poważniejszych przypadkach dochodzi do stanów zapalnych). Między innymi dlatego tak istotne jest stosowanie specjalnych środków pielęgnacyjnych, które pomagają w utrzymaniu higieny i chronią skórę wokół stomii.

Woreczek stomijny powinien być regularnie wymieniany, aby nie dochodziło do wycieków i podrażnień skóry oraz krępujących sytuacji. Woreczki niezbędne przy urostomii są dostępne w różnych rozmiarach i kształtach, a ich wybór zależy od indywidualnych potrzeb danego pacjenta. Na początku zmienianie woreczków może wydawać się skomplikowane, ale już po kilku próbach większość pacjentów radzi sobie z tym całkiem dobrze.

Jak każdy zabieg chirurgiczny, także urostomia wiąże się z pewnym ryzykiem powikłań. Do najczęstszych problemów zaliczają się: zakażenia, zwężenia stomii, przepukliny, kamienie moczowe oraz podrażnienia skóry.

• Zakażenia – mogą wystąpić zarówno w okolicach stomii, jak i w drogach moczowych, ale regularna higiena i monitorowanie urostomii pomagają w zapobieganiu im.
• Zwężenie stomii – u niektórych pacjentów może dojść do zwężenia otworu stomijnego, co utrudnia odprowadzanie moczu; może to – niestety – wymagać dodatkowego zabiegu chirurgicznego.
• Przepuklina – osłabienie mięśni wokół stomii prowadzi niekiedy do przepukliny.
  W takim przypadku konieczne jest przeprowadzenie kolejnej operacji dla wzmocnienia osłabionych tkanek.
• Kamienie moczowe – u pacjentów z urostomią jest wyższe ryzyko tworzenia się kamieni, dlatego należy regularnie kontrolować stan nerek i dróg moczowych.
• Podrażnienia skóry – kontakt skóry z moczem może powodować jej podrażnienia. Stosowanie specjalistycznych środków ochronnych i regularna wymiana woreczka stomijnego są kluczowe w unikaniu tego typu problemów.

Czy można prowadzić normalne życie po urostomii? Okazuje się, że wielu pacjentów powraca do swoich aktywności i trybu życia sprzed operacji. Pracują, podróżują, a niektórzy nawet uprawiają sport. Jeśli odpowiednio podejdzie się do tej sytuacji i poświęci czas na nauczenie się, jak prawidłowo dbać o stomię, poziom komfortu codziennego życia jest akceptowalny. Na początku warto skorzystać z profesjonalnej pomocy. Nieocenionym źródłem wsparcia są między innymi pielęgniarki stomijne. Pomagają pacjentom przystosować się do nowych warunków, doradzają w wyborze odpowiednich woreczków stomijnych i udzielają praktycznych porad dotyczących codziennego funkcjonowania. Urostomia to zabieg, który zmienia sposób wydalania moczu, ale nie musi znacząco zmieniać jakości życia.