Uszkodzenie macierzy paznokcia – jak do tego dochodzi i co wtedy robić

Macierz paznokcia to niewielki, ale niezwykle ważny element. Choć jest ukryta pod skórą i niewidoczna gołym okiem, to właśnie dzięki niej paznokcie rosną, zyskują odpowiednią długość i grubość. Uszkodzenia macierzy paznokcia mogą prowadzić do poważnych problemów takich jak deformacje, zmiana koloru płytki czy całkowita utrata paznokcia. Warto zatem wiedzieć, jak działa macierz, co może jej zaszkodzić, oraz co zrobić w razie pojawienia się urazu.

Macierz paznokcia jest niewidoczna gołym okiem. Znajduje się tuż pod skórą,
u nasady paznokcia – w miejscu, w którym zaczyna się jego wzrost. Odpowiada za produkcję komórek, które budują płytkę paznokciową. Dzięki niej paznokieć rośnie. Uszkodzona macierz paznokcia może spowolnić jego wzrost, zdeformować płytkę lub sprawić, że paznokieć całkowicie się odspoi.

Jeśli macierz paznokcia zostanie uszkodzona, na przykład w wyniku urazu, choroby lub infekcji, paznokieć może rosnąć nieprawidłowo. To może prowadzić do deformacji, przebarwień, a w skrajnych przypadkach – nawet do utraty paznokcia.

Jedną z najczęstszych przyczyn uszkodzenia macierzy jest uraz mechaniczny – przykładowo uderzenie lub zgniecenie (ciężki przedmiot spadający na stopę lub dłoń, przygniecenie palca drzwiami i tym podobne). Innym częstym powodem są infekcje – grzybicze lub bakteryjne, które mogą przedostać się do macierzy paznokcia i zakłócić jej pracę. Długotrwały nacisk, na przykład noszenie zbyt ciasnych butów, również może powodować uszkodzenia, ponieważ paznokieć nie ma przestrzeni do prawidłowego wzrostu. Czasem problemem bywają nawet agresywne lub nieprawidłowe zabiegi kosmetyczne, jak zbyt mocne wycinanie skórek lub uszkodzenia spowodowane źle wykonanym manicure czy pedicure.

Uszkodzenia macierzy paznokcia mogą być różne – od lekkich, tymczasowych, które goją się same i paznokieć wraca do normalnego stanu, po trwałe, w wyniku których paznokieć już nigdy nie wygląda tak jak wcześniej.

Sposób postępowania w przypadku uszkodzenia macierzy paznokcia zależy od tego, jak poważne jest to uszkodzenie, ale zawsze – im szybsza jest reakcja, tym większa szansa na pełne wyzdrowienie paznokcia!

Jeśli uszkodzenie macierzy paznokcia jest wynikiem urazu, na przykład uderzenia czy przytrzaśnięcia, kluczowe jest unikanie dalszych urazów i ochrona uszkodzonego miejsca przed zakażeniem. Pierwszą czynnością powinno być schłodzenie miejsca zimnym okładem, aby zmniejszyć obrzęk i ból, a także zastosowanie opatrunku chroniącego uszkodzone miejsce. Jeśli ból jest silny, warto sięgnąć po ogólnodostępne środki przeciwbólowe.

Jeżeli uszkodzenie macierzy jest poważniejsze, a paznokieć zaczyna się odrywaćlub rośnie w dziwny sposób, najlepiej skonsultować się z dermatologiem albo z podologiem. Specjalista może zdecydować o zastosowaniu konkretnych maści lub środków z antybiotykiem, które przyspieszą gojenie rany i ochronią przed infekcją.

Gdy pojawia się krwiak, konieczne może być nawiercenie płytki paznokcia i odbarczenie. W niektórych przypadkach może być wskazane usunięcie części, a nawet całego paznokcia (czym zajmuje się chirurg), aby umożliwić macierzy regenerację
i szybsze gojenie. W takich sytuacjach należy sięgnąć po specjalistyczne opatrunki
i odpowiednie środki antyseptyczne zmniejszające ryzyko zakażenia.

W przypadku uszkodzeń macierzy spowodowanych infekcją, na przykład grzybicą, leczenie obejmuje stosowanie odpowiednich preparatów przeciwgrzybiczych,
a czasem nawet leków doustnych. Ważne jest, by terapię zacząć szybko, zanim infekcja się rozprzestrzeni i jeszcze bardziej uszkodzi macierz.

Niezależnie od przyczyny problemu do pełnego wygojenia macierzy paznokcia potrzebny jest czas i cierpliwość. Paznokcie rosną powoli, więc pełna regeneracja może zająć nawet kilka miesięcy. W tak zwanym międzyczasie nie wolno zapomnieć
o regularnym przycinaniu paznokcia, noszeniu wygodnego obuwia i o ochronie stóp przed urazami.

Niektóre objawy uszkodzonej macierzy paznokcia można spróbować złagodzić domowymi sposobami. Oczywiście poważne urazy powinny być jak najszybciej konsultowane z lekarzem, ale przy mniejszych problemach można spróbować im zaradzić samodzielnie. Co można zrobić?

• Zimne okłady – jeśli uszkodzenie macierzy paznokcia wynika z urazu mechanicznego, należy jak najszybciej przyłożyć w zranione miejsce zimny kompres na 10-15 minut. Chłód obkurcza naczynia krwionośne, zmniejsza obrzęk i łagodzi ból. Trzeba tylko pamiętać, że nigdy nie przykłada się lodu bezpośrednio na skórę – najlepiej owinąć go w ręcznik lub ściereczkę.
• Aloes w dowolnej postaci – może to być gotowy żel lub po prostu samodzielnie przygotowana papka z miąższu liści aloesu, który rośnie w doniczce na parapecie. Działa przeciwzapalnie i przyspiesza regenerację skóry.

Warto mieć jednak świadomość, że tak naprawdę w przypadku uszkodzenia macierzy paznokcia niewiele można zrobić przy pomocy typowych domowych metod. To tylko łagodzenie nieprzyjemnych symptomów. Niestety nie istnieje żaden uniwersalny lek na uszkodzoną macierz paznokcia. Jeżeli uraz jest poważny, szybka interwencja lekarska może ocalić paznokieć, który po kilku miesiącach odrośnie i będzie prawidłowego kształtu i grubości. Zaniedbanie tego może natomiast skutkować trwałymi deformacjami.

***

Zobacz też: zerwany paznokieć.