Nerwica pęcherza moczowego – przyczyny, objawy, leczenie

Nerwica pęcherza moczowego, znana również jako pęcherz nadreaktywny, to przewlekła choroba charakteryzująca się głównie potrzebą częstego oddawania moczu. Schorzenie powoduje znaczący dyskomfort i obniżenie jakości życia. Jego przyczyny nie są do końca poznane, często jednak wiąże się je z zaburzeniami w obrębie wyściółki pęcherza oraz jego neurologicznego funkcjonowania. Diagnoza nerwicy pęcherza jest zwykle dość trudna, a leczenie – niestety – długotrwałe.

Dokładne podłoże tej choroby nie zostało jeszcze rozpoznane. Obecny stan wiedzy łączy nerwicę pęcherza z różnymi przyczynami:

• infekcje dróg moczowych,
• zmiany hormonalne u kobiet w okresie menopauzy,
• choroby neurologiczne związane z uszkodzeniami nerwów kontrolujących pęcherz (stwardnienie rozsiane, udary, urazy rdzenia kręgowego),
• wady anatomiczne w budowie dróg moczowych,
• cukrzyca,
• przyjmowanie niektórych leków,
• silny stres, lęk, depresja, traumy.

Do czynników ryzyka nerwicy pęcherza moczowego należy też zaliczyć podeszły wiek oraz historię medyczną związaną z wcześniejszymi interwencjami chirurgicznymi
w obrębie miednicy.

Objawy nerwicy pęcherza mogą się różnić u różnych chorych. Ze względu na przewlekły charakter choroby symptomy mogą się też zmieniać w czasie. Najczęściej, poza nietrzymaniem moczu, obejmują one:

• ból miednicy lub pęcherza – stały albo pojawiający się sporadycznie, często nasilający się, gdy pęcherz jest pełny i ustępujący po jego opróżnieniu;
• częste mikcje – osoby z nerwicą pęcherza mogą odczuwać potrzebę częstego oddawania moczu, nawet co kilka minut, zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy;
• silne parcie na pęcherz – objawiające się pilną potrzebą natychmiastowego opróżnienia pęcherza;
• uczucie dyskomfortu w podbrzuszu – określane najczęściej jako uczucie ucisku lub ciężkości.

Diagnozowanie nerwicy pęcherza obejmuje zazwyczaj, oprócz wywiadu medycznego, badania fizykalne, ogólne badanie moczu oraz badania specjalistyczne (na przykład cystoskopię lub badanie urodynamiczne). Leczenie jest skomplikowane i – z powodu dużego zróżnicowania objawów – uwzględnia wiele aspektów. Terapia dąży do złagodzenia symptomów i poprawy jakości życia pacjenta. Może obejmować przyjmowanie leków, zmiany w diecie, fizjoterapię, leczenie zabiegowe, a czasem nawet zabiegi chirurgiczne.

• Farmakoterapia – uwzględnia leki przeciwbólowe, przeciwdepresyjne (mogące pomóc w zmniejszeniu bólu i częstotliwości oddawania moczu), przeciwhistaminowe (zmniejszające objawy alergiczne, które mogą wpływać na nerwicę pęcherza), leki mające na celu ochronę wyściółki pęcherza moczowego czy wreszcie leki immunosupresyjne zmniejszające stan zapalny.
• Dieta – obejmuje unikanie pokarmów i napojów, które mogą podrażniać pęcherz moczowy, takich jak alkohol, kofeina, cytrusy, pikantne potrawy i sztuczne słodziki.
• Fizjoterapia – techniki relaksacyjne, ćwiczenia mięśni dna miednicy oraz terapia manualna pomagają w łagodzeniu objawów nerwicy pęcherza moczowego, a jego trening to z kolei ćwiczenia mające na celu stopniowe zwiększanie pojemności pęcherza i zmniejszanie częstotliwości oddawania moczu.
• Terapia dopęcherzowa – to podanie leków bezpośrednio do pęcherza, co pozwala zwiększyć ich stężenie w miejscu docelowym przy jednoczesnej minimalizacji niepożądanych reakcji. Wadą takiego leczenia nerwicy pęcherza moczowego jest konieczność założenia pacjentowi cewnika. W ten sposób podaje się kwas hialuronowy, polisiarczan pentosanu sodu (PPS) czy dimetylosulfotlenek (DMSO).

• Leczenie zabiegowe – może to być na przykład użycie toksyny botulinowej (efekt zabiegu utrzymuje się około 6 miesięcy), hydrodystensja pęcherza (rozciągnięcie ścian podczas cystoskopii i podanie większej objętości płynu niż wynosi pojemność pęcherza), neuromodulacja nerwów krzyżowych czy terapia hiperbaryczna.
• Operacyjne leczenie – nerwica pęcherza moczowego w szczególnie ciężkich przypadkach (gdy inne terapie nie skutkują) może wymagać interwencji chirurgicznej, co wiąże się z częściowym lub całkowitym usunięciem pęcherza.

Leczenie nerwicy pęcherza jest zwykle długotrwałe i wymaga indywidualnego podejścia. Ważna jest ścisła współpraca z lekarzem w celu opracowania najlepszego planu leczenia dla konkretnego przypadku.