Nietrzymanie moczu po cewnikowaniu

Problem inkontynencji nie zawsze wynika tylko z bardzo zaawansowanego wieku. U młodszych osób również może się pojawić. Jednym z przykładów takiej sytuacji jest nietrzymanie moczu po cewnikowaniu. To często stosowana w medycynie procedura, którą wykorzystuje się zarówno w procesie leczenia, jak i diagnozowania pacjentów.

Nietrzymanie moczu po cewniku lub inne powikłania w zakresie funkcjonowania układu moczowego częściej zdarzają się u tych osób, które są cewnikowane przez dłuższy czas, jak na przykład pacjenci i pacjentki po operacjach urologicznych czy ginekologicznych albo chorzy leżący, u których niezbędna jest długotrwała rekonwalescencja i utrzymywanie cewnika w drogach moczowych nawet przez wiele miesięcy. Jednorazowe cewnikowanie w celu pobrania niezanieczyszczonej próbki moczu do zbadania, o ile jest prawidłowo wykonane, nie daje najczęściej takich skutków ubocznych.

Popuszczanie moczu po cewnikowaniu ma zazwyczaj charakter przejściowy. Może być objawem tymczasowej nadaktywności pęcherza moczowego lub skutkiem infekcji dróg moczowych. W pierwszym przypadku warto wdrożyć trening pęcherza (świadome wypracowanie nawyków związanych z obserwacją i kontrolą własnego pęcherza moczowego), w drugim konieczna może być antybiotykoterapia poprzedzona badaniem moczu na posiew. Wszystko powinno się unormować w ciągu kilku do kilkunastu tygodni.

Nie zawsze na wszystko ma się wpływ, ale w niektórych przypadkach można próbować zmniejszać ryzyko wystąpienia pewnych powikłań. Cewnikowany pacjent, który dba o odpowiednie nawodnienie organizmu i zachowanie wysokiego poziomu higieny osobistej, ma „mniejsze szanse” na rozwój zakażenia w układzie moczowym prowadzącego do nietrzymania moczu po wyjęciu cewnika. Należy przyjmować dwa, a nawet trzy litry wody dziennie, aby drogi moczowe cały czas się „przepłukiwały” i oczyszczały. Trzeba regularnie myć okolice intymne (szczególnie po wypróżnieniu się). Nie wolno dotykać cewnika bez uprzedniego umycia rąk. Należy też wyjątkowo uważać na cewnik (nie szarpać go i nie zginać), aby nie doszło do zastoju moczu. Worek przeznaczony na zbieranie moczu trzeba trzymać zawsze poniżej poziomu pęcherza, aby mocz mógł swobodnie spływać cewnikiem.

Poza objawami inkontynencji moczowej po usunięciu cewnika pacjent może odczuwać ból i pieczenie w cewce moczowej oraz dyskomfort podczas oddawania moczu. U wielu osób pojawia się potrzeba częstszego opróżniania pęcherza, a także różowawe zabarwienie moczu wskazujące na śladowe ilości krwi. Niektórzy po długim okresie cewnikowania czują lęk przed rozpoczęciem mikcji. Jeśli tego typu symptomy utrzymują się przez wiele dni, należy to koniecznie skonsultować z lekarzem – najlepiej z urologiem albo ginekologiem.

Cewnikowanie polega na wprowadzeniu cewnika do dróg moczowych (do pęcherza lub wyżej) przez cewkę moczową. Cewnik stosowany u dorosłych pacjentów jest cienką, giętką, długą rurką o średnicy kilku milimetrów. Wprowadza się go do układu moczowego w warunkach sterylnych i przy zastosowaniu wewnątrz cewki żelu znieczulającego. Cała procedura nie trwa długo. Zabieg nie jest bolesny, ale pacjenci określają go jako nieprzyjemny. Ze względu na budowę anatomiczną łatwiej wykonać go u kobiet niż u mężczyzn.

Cewnikowanie wykonuje się w celach diagnostycznych i/lub leczniczych. Metoda ta służy do pobierania próbek moczu do analizy, wykorzystywana jest także w badaniach urodynamicznych oraz u każdego pacjenta, u którego niezbędna jest bieżąca kontrola ilości oddawanego moczu. Wskazaniami do cewnikowania są różnego rodzaju zaburzenia w pracy układu moczowego: zatrzymanie moczu, niedrożność cewki moczowej, niektóre choroby nerek, krwiomocz ze skrzeplinami i inne. Cewnikuje się ponadto pacjentów poddawanych operacji (nie tylko urologicznej czy ginekologicznej) oraz osoby obłożnie chore, pacjentów leżących – zwłaszcza tych, którzy borykają się z inkontynencją moczową. Cewnikowanie nie jest wskazane w przypadku urazu lub podejrzenia uszkodzenia cewki moczowej, a także między innymi w sytuacji mocno zwężonej cewki.