Wiele osób jest przekonanych, że inkontynencja, czyli nietrzymanie moczu, jest problemem zdrowotnym pojawiającym się wyłącznie u starszych ludzi. Niestety, wbrew pozorom, dotyczy ona również innych grup, jak na przykład: kobiety w ciąży i po porodzie, pacjenci z osłabionymi mięśniami dna miednicy (w skrócie MDM – które to osłabienie jest następstwem różnych schorzeń), a także… osoby otyłe i z nadwagą. Badania pokazują, że są one narażone na o wiele większe ryzyko wystąpienia u nich objawów inkontynencji, niż osoby o prawidłowej masie ciała. Podejrzewa się, że znaczenie ma tutaj powolna degradacja mechanizmów i struktur w organizmie, odpowiadających za prawidłowe funkcjonowanie układu moczowego. Dlaczego tak się dzieje i w jaki sposób dieta przy nietrzymaniu moczu może wpłynąć na złagodzenie objawów inkontynencji?
Nadwaga i otyłość jako jedne z przyczyn nietrzymania moczu
Za inkontynencję, czyli niekontrolowane popuszczanie moczu, odpowiadają głównie osłabione mięśnie dna miednicy.
Są one odpowiedzialne nie tylko za prawidłowe funkcjonowanie układu moczowego, ale również za funkcje seksualne oraz podtrzymywanie narządów wewnętrznych, znajdujących się w jamie brzusznej – są to między innymi narządy rozrodcze oraz narządy wspomnianego układu moczowego. Mięśnie dna miednicy osłabiane są zazwyczaj na skutek:
- ciąży oraz przebytego porodu, kiedy rosnący w macicy płód (a także wody płodowe i powiększająca się stale macica) wywierają na nie zwiększony nacisk;
- nieprawidłowych nawyków toaletowych (oddawanie stolca i moczu w niefizjologicznej pozycji, długie „przesiadywanie” w toalecie, wymuszone parcie na mocz i stolec), które zwiększają ciśnienie w jamie brzusznej;
- nieprawidłowych nawyków związanych z wykonywaniem codziennych czynności (dźwiganie ciężkich rzeczy
z wykorzystaniem głównie mięśni brzucha, „kulenie się” podczas kichania i kaszlu), również powodujących zwiększone ciśnienie w jamie brzusznej; - nadwagi i otyłości – i tutaj mechanizm jest podobny do mechanizmu osłabienia mięśni dna miednicy w trakcie ciąży; zwiększona masa tkanki tłuszczowej (a co za tym idzie – nierzadko otłuszczenie organów wewnętrznych znajdujących się w jamie brzucha) osłabia MDM, a to prowadzi do problemów z nietrzymaniem moczu, a czasem również z nietrzymaniem gazów.
Nadwaga i otyłość wiążą się również z niezwykle istotnym w kontekście nietrzymania moczu problemem – a mianowicie
z zaparciami. Bardzo często niewłaściwa dieta powoduje osłabienie perystaltyki jelit i niemożność naturalnego wypróżnienia się, mimo uczucia pełności. W takiej sytuacji pacjenci bardzo często próbują wypróżnić się „na siłę”, gwałtownie zwiększając w tym momencie ciśnienie w jamie brzusznej oraz nacisk na mięśnie dna miednicy, upośledzając w ten sposób ich działanie. Jest to bardzo niebezpieczne, ponieważ oprócz pojawienia się objawów inkontynencji może prowadzić również do powstania guzków krwawniczych, czyli potocznie – hemoroidów. Aby więc zminimalizować ryzyko nietrzymania moczu, a w przypadku wystąpienia objawów tego schorzenia ograniczyć je, osoby otyłe lub z nadwagą powinny zadbać o powrót do właściwej wagi, niewpływającej na pracę mięśni dna miednicy.
Jakie produkty spożywać, a jakie wyeliminować z diety przy nietrzymaniu moczu?
Dieta przy nietrzymaniu moczu powinna być przede wszystkim bogata w błonnik. Dlaczego? Jest to składnik pokarmowy, który pomaga wyeliminować wspomniane wyżej zaparcia, czyli jedną z pośrednich przyczyn nietrzymania moczu. Dodatkowo warto włączyć do diety przy nietrzymaniu moczu produkty z dużą zawartością witaminy C, która odpowiada za uszczelnienie ścian naczyń krwionośnych oraz bierze udział w syntezie kolagenu – a to oznacza, że wpływa bezpośrednio na uelastycznienie różnych struktur w organizmie (także tych, które budują układ moczowy). Dobrym źródłem witaminy C jest aronia, pietruszka, papryka, a także owoce cytrusowe i jagodowe. Kolejnym składnikiem, o którego podaż należy zadbać, jest magnez – to właśnie on wspiera prawidłową pracę wszystkich mięśni oraz przekaźnictwo nerwowowe, a więc również pracę mięśni dna miednicy. Pacjenci znajdą magnez przede wszystkim w orzechach, nasionach i ziarnach, ale jego dobrym źródłem jest także kakao, banany czy płatki owsiane. Oprócz tego warto uzupełnić dietę o żurawinę (pod postacią soku czy suszonych owoców), która poprawia funkcjonowanie układu moczowego i zapobiega infekcjom bakteryjnym tego układu.
Dieta przy nietrzymaniu moczu powinna być pozbawiona z kolei wszystkich produktów mogących powodować problemy z wypróżnianiem się (dotyczy to zwłaszcza żywności wysoko przetworzonej), ale również produktów (czy raczej napojów) moczopędnych: czarnej kawy, napojów gazowanych i energetycznych, soku z grejpfruta oraz – oczywiście – alkoholu.