Czym jest inkontynencja kałowa
i jak ją leczyć?

Nietrzymanie kału to – obok inkontynencji moczowej – jeden z najbardziej wstydliwych problemów zdrowotnych. Szacuje się, że dotyka on od 3 do 5 procent populacji, jednak dane te mogą być zaniżone ze względu na niechęć pacjentów do ujawniania takich objawów – zarówno lekarzom, jak i ankieterom medycznym. Czym jest inkontynencja kałowa, jakie są jej przyczyny i jak można leczyć to schorzenie? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się poniżej – zapraszamy do lektury!

Inkontynencja kałowa to pojawienie się dysfunkcji zespołu mięśni zwieraczy odbytu, prowadzące do niemożności utrzymania kału lub gazów, a w ciężkich przypadkach – na niekontrolowanym wydalaniu stolca. Powszechnie uważa się, że przypadłość ta dotyczy wyłącznie seniorów. Niestety, w wielu przypadkach cierpią na nią również osoby młodsze. Co może być przyczyną nietrzymania stolca?

Przyczyny nietrzymania stolca mogą być naprawdę różne. Część z nich dotyczy sfery psychologicznej (inkontynencja kałowa może bowiem pojawić się – w sposób ciągły lub epizodyczny – w przebiegu schizofrenii, choroby afektywnej dwubiegunowej i innych schorzeń wpływających na ciężkie zaburzenia świadomości). Wówczas w grę wchodzi leczenie psychologiczne i psychiatryczne. Znacznie częściej jednak na wystąpienie nietrzymania kału mają wpływ inne sytuacje zdrowotne, choroby bądź przebyte urazy. Osłabienie zwieraczy odbytu lub całkowite zniesienie ich funkcji może być wynikiem:

• ciąży i powikłań związanych z nieprawidłowościami w obrębie zwieraczy (pęknięcia i inne uszkodzenia);
• nieleczonej, zaawansowanej choroby hemoroidalnej;
• powikłań po zabiegach chirurgicznych w obrębie odbytu;
• wypadania odbytnicy;
• ostrego przebiegu chorób zapalnych jelita grubego (choroba Leśniowskiego-Crohna);
• urazów rdzenia kręgowego, udaru mózgu, stwardnienia rozsianego;
• przebycia radioterapii w obrębie jamy macicy oraz powikłanych zabiegów chirurgicznych w tym obszarze.

Wymienione wyżej przyczyny nie wyczerpują oczywiście odpowiedzi na pytanie o to, co powoduje nietrzymanie kału. Bez względu jednak na to, jakie przesłanki wskazują na przyczynę choroby, należy poddać się szczegółowej diagnostyce medycznej, rozpoczynając od wizyty w gabinecie proktologa. Tylko właściwie postawiona diagnoza będzie mogła rozpocząć proces terapii nietrzymania stolca. Leczenie może przebiegać na wiele sposobów, o czym poniżej.

Jak wygląda terapia nietrzymania stolca? Leczenie w lekkich przypadkach opiera się przede wszystkim na leczeniu zachowawczym, obejmującym zmianę diety na lekkostrawną (zapobiegającą zaparciom, nadwyrężającym mięśnie zwieraczy odbytu). Lekarz może zadecydować również o dokonaniu serii wlewów oczyszczających jelita (podobnych do tych, które wykonuje się przed kolonoskopią) lub o podawaniu leków przeciwbiegunkowych. Do terapii zachowawczej zalicza się również ćwiczenia z fizjoterapeutą proktologicznym lub uroginekologicznym, który pomoże pacjentowi



w rozpoznaniu mięśni zwieraczy oraz w odzyskaniu nad nimi pełnej kontroli. W trakcie terapii zachowawczej warto zadbać o własny komfort codziennego życia, stosując dobrze dobrane zaopatrzenie higieniczne. Przy lekkim i średnim nietrzymaniu stolca można wybrać pieluchy anatomiczne (sprawdzą się – przykładowo – w sytuacji incydentalnego nietrzymania stolca przy jednoczesnym nietrzymaniu gazów). W średnim i ciężkim stopniu inkontynencji kałowej (także u pacjentów leżących) sprawdzą się stabilne i wygodne produkty higieniczne, takie jak majtki chłonne czy pieluchomajtki dla dorosłych MoliCare Premium Slip wyposażone w dodatkową kieszeń zapobiegającą wypadaniu kału dla lepszej ochrony i komfortu.


Jeśli terapia zachowawcza nie przynosi efektów lub pacjent jest w zaawansowanym stadium choroby, wówczas włącza się leczenie zabiegowe lub chirurgiczne z wykorzystaniem różnych metod: elektrostymulacji doodbytniczej, chirurgicznej rekonstrukcji zwieraczy, transpozycji (przeszczepu) mięśnia własnego do odbytu lub na wszczepieniu hydraulicznej protezy zwieracza jelitowego. W naprawdę ciężkich przypadkach, gdy inkontynencja kałowa jest spowodowana bardzo złym stanem ostatniego odcinka układu pokarmowego w przebiegu nowotworów lub nieleczonych zapaleń, koniecznym może być wyłonienie stomii – sztucznego odbytu, zlokalizowanego w dole brzucha.