Posiew moczu – co wykrywa, ile trwa, jak się przygotować...

Posiew moczu to diagnostyczne badanie laboratoryjne, które ma na celu wykrycie obecności bakterii, grzybów lub innych mikroorganizmów w próbce moczu. Jest to powszechnie stosowany test, który pozwala lekarzom na postawienie diagnozy i ustalenie odpowiedniego leczenia – głównie w przypadku infekcji układu moczowego.

Infekcje układu moczowego dotykają różnych jego części (pęcherz, cewka moczowa, nerki czy cewki nerkowe). Podejrzenie zakażenia dróg moczowych może wynikać z objawów takich jak ból podczas mikcji, częstomocz, uczucie parcia na pęcherz, zmiana koloru lub zmętnienie moczu, ból w okolicy lędźwiowej i inne. W celu postawienia diagnozy niezbędne jest pobranie moczu do badania na posiew.

• Diagnostyka – posiew moczu pozwala na wykrycie obecności bakterii, grzybów lub innych mikroorganizmów w próbce moczu. Jest to szczególnie przydatne w przypadku podejrzenia infekcji układu moczowego.
• Identyfikacja patogenu – wyniki posiewu moczu umożliwiają nie tylko potwierdzenie infekcji i obecności patogenów, ale także precyzyjne określenie rodzaju mikroorganizmów odpowiedzialnych za infekcję. Jest to istotne, ponieważ znając dokładny rodzaj patogenu, lekarz może zastosować odpowiednią – celowaną antybiotykoterapię, skuteczne leki przeciwgrzybiczne lub wdrożyć inną optymalną procedurę medyczną.
• Określenie wrażliwości na leki (posiew moczu z antybiogramem) – tak zwany antybiogram moczu obrazuje wrażliwość patogenów na różne leki, co pomaga w doborze najskuteczniejszego leczenia. W przypadku bakterii badanie posiewu moczu może określić, które antybiotyki są najbardziej skuteczne przeciwko danym patogenom.
• Monitorowanie leczenia – u pacjentów, którzy są leczeni z powodu infekcji układu moczowego (szczególnie przy nawracających zakażeniach), badanie moczu z posiewem może być wykonywane okresowo w celu monitorowania skuteczności terapii.

Przygotowanie do badania posiewu moczu może różnić się nieco w zależności od zaleceń konkretnego lekarza lub procedur obowiązujących w danym laboratorium. Ogólne wskazówki dotyczące przygotowania się do badania i pobrania próbki obejmują kilka zasad...

• Higiena intymna – przed pobraniem próbki moczu na posiew ważne jest, aby odpowiednio oczyścić okolice narządów płciowych. Zaleca się umycie ich wodą i delikatnym mydłem lub płynem do higieny intymnej. Nie stosuje się żelów antybakteryjnych lub innych substancji, które mogą zaburzyć naturalną florę bakteryjną. Należy też pamiętać o starannym umyciu rąk. Można je zdezynfekować lub umyć mydłem antybakteryjnym.
• Specjalne zalecenia dla kobiet – ważne jest unikanie pobierania próbki moczu podczas menstruacji.
  W przypadku konieczności natychmiastowego przeprowadzenia badania można poprosić lekarza lub personel laboratoryjny o wskazówki dotyczące najlepszego momentu na pobranie próbki.
• Czysty pojemnik – próbka moczu do badania z posiewem powinna zostać pobrana do odpowiedniego (sterylnego) pojemnika. Musi być czysty, nieużywany, najlepiej w oryginalnym, nienaruszonym opakowaniu zabezpieczającym. Należy go z niego wyjąc chwilę przed pobraniem próbki moczu. Ważne jest, aby nie dotykać wewnętrznej części pojemnika, by uniknąć zanieczyszczenia próbki.
• Świeża próbka – najlepiej dostarczyć próbkę moczu do laboratorium możliwie szybko po jej pobraniu.
  W niektórych przypadkach, gdy nie jest to możliwe, można poprosić o informację, czy próbkę można przechowywać w niskiej temperaturze (w lodówce) i przez ile czasu jest to bezpieczne.
• Informowanie o przyjmowanych lekach – przed pobraniem próbki moczu ważne jest również poinformowanie lekarza lub personelu laboratoryjnego o przyjmowanych lekach. Niektóre z nich mogą wpływać na wyniki badania posiewu moczu i ich interpretację, dlatego istotne jest udzielenie pełnych informacji na ten temat.

Większość lekarzy zaleca pobranie moczu na posiew ze „środkowego strumienia”. Oznacza to, że pobiera się próbkę krótko po rozpoczęciu oddawania moczu do toalety, w miejscu, gdzie mocz wypływa najintensywniej. To pomaga uniknąć zanieczyszczenia próbki bakteriami z cewki moczowej lub skóry. Ilość moczu w próbce powinna być zgodna z zaleceniami laboratorium (najczęściej jest ona nie mniejsza niż 30-50 ml). Po pobraniu próbki należy starannie zamknąć pojemnik, upewniając się, że nie ma żadnego wycieku. Próbka musi być dostarczona do laboratorium możliwie szybko. W niektórych przypadkach próbkę można przechowywać w lodówce przez krótki okres, aby zachować jej świeżość i uniknąć rozwoju bakterii.

Badanie moczu z posiewem odbywa się w laboratorium. Próbka moczu na posiew poddawana jest tam procedurze hodowli. Po zaszczepieniu jej specjalnymi pożywkami, które sprzyjają wzrostowi potencjalnych mikroorganizmów obecnych w próbce, zostaje ona umieszczona w inkubatorze – w odpowiednich warunkach temperaturowych i środowiskowych. Inkubacja trwa najczęściej 24 do 72 godzin. Czas ten może się różnić
w zależności od rodzaju badania i potencjalnych patogenów.

Po inkubacji personel laboratoryjny ocenia, czy w próbce następuje wzrost mikroorganizmów. Mogą to być bakterie, grzyby lub inne patogeny. Jeśli stwierdza się wzrost, laboratorium przystępuje do identyfikacji patogenu. Pracownicy mogą używać różnych metod, takich jak testy biochemiczne, testy wrażliwości na antybiotyki, metody molekularne (na przykład PCR) lub inne techniki diagnostyczne. Dzięki temu możliwe jest określenie rodzaju mikroorganizmu odpowiedzialnego za infekcję. Po zakończeniu identyfikacji patogenu przygotowuje się raport
z wynikami badania. Zawiera on informacje o rodzaju mikroorganizmów, ich ilości, wrażliwości na antybiotyki (posiew moczu z antybiogramem) i inne istotne dane diagnostyczne. W przypadku braku wzrostu flory bakteryjnej pojawia się adnotacja „posiew moczu jałowy”, „posiew moczu ujemny”, „posiew moczu wynik ujemny”. Raport jest przekazywany lekarzowi prowadzącemu, który na jego podstawie podejmuje decyzję dotyczącą dalszego leczenia.

Wyniki są dostępne zazwyczaj do 72 godzin od momentu przyjęcia próbki do laboratorium. Niektóre laboratoria mogą oferować również usługę "szybkiego posiewu", która umożliwia uzyskanie wyników w krótszym czasie, przykładowo w ciągu doby.

Jeśli w wynikach badań widnieje informacja o obecności mikroorganizmów (posiew moczu dodatni), wskazuje to na potencjalną infekcję układu moczowego. Wyniki posiewu moczu mogą zawierać informacje na temat rodzaju mikroorganizmu (na przykład bakterie, grzyby), ilości (szybkości) wzrostu oraz inne szczegóły dotyczące identyfikacji patogenu. W przypadku posiewu z antybiogramem wynik zawiera informacje na temat wrażliwości mikroorganizmów na różne antybiotyki. Jest to istotne dla lekarza w celu ustalenia odpowiedniego leczenia. Dane z laboratorium mogą wskazywać, które antybiotyki są skuteczne w zwalczaniu konkretnego patogenu, a które są nieskuteczne lub patogen wykazuje na nie wysoką oporność. Ważne, aby wyniki posiewu moczu zostały zinterpretowane we właściwym kontekście klinicznym i skonsultowane z lekarzem w celu indywidualnej oceny sytuacji.

Źródła:

• https://www.medonet.pl/zdrowie,posiew-moczu---przygotowanie-do-badania-i-interpretacja,artykul,1733025.html