Jak opatrywać rany cięte

Rany cięte są wynikiem naruszenia ciągłości skóry ostrym narzędziem, jak szkło, nóż czy inny ostry przedmiot. Gładkie, równe brzegi nacięcia wymagają szybkiej reakcji i odpowiedniego założenia opatrunku. Rana tego typu potrafi obficie krwawić. Jak opatrzyć ranę ciętą w sposób prawidłowy?

Ostre narzędzie pozostawia ranę o gładkich, równych brzegach. Sposób postępowania i opatrywania ran ciętych zależy od ich rozmiaru i głębokości. Często tego rodzaju zranieniom towarzyszy obfite krwawienie, które w pierwszej kolejności należy zatamować. Rany cięte sięgają niekiedy bardzo głęboko. W takich sytuacjach brzegi rany mogą się rozchylać, powodując znaczną utratę krwi. Paradoksalnie, obfite krwawienie w pierwszych chwilach stanowi barierę dla zanieczyszczeń i drobnoustrojów, obniżając znacznie ryzyko zakażenia, niemniej krwotok należy oczywiście jak najszybciej zatamować, ze względu na ryzyko utraty przytomności i komplikacje w wyniku tracenia zbyt dużej ilości krwi.

W przypadku ran ciętych w większości wypadków zastosowanie mają uniwersalne zasady dotyczące opatrywania ran.

• Cała powierzchnia rany powinna być odsłonięta i dobrze widoczna. Udzielając pierwszej pomocy, należy więc ostrożnie zdjąć odzież z miejsca zranienia – na tyle, aby ranę odsłonić.
• W trakcie opatrywania rany osoba ranna powinna siedzieć lub leżeć. Osoba udzielająca pomocy musi cały czas kontrolować stan poszkodowanego/poszkodowanej. Nawet przy – wydawałoby się – niewielkich zranieniach mogą bowiem zdarzyć się nudności lub omdlenie.
• Kolejnym krokiem jest ocena czystości rany (czysta czy zanieczyszczona). Należy chronić ją przed zakażeniem, co jest w tej sytuacji priorytetem, zwracając uwagę, aby nie dotykać miejsca zranienia ani też bezpośredniej okolicy wokół niego.
• Jeśli jest krwotok z rany, w pierwszej kolejności należy go zatamować, przykrywając ranę opatrunkiem jałowym, uciskowym i pozostawiając ją w stanie niezmienionym do czasu przybycia pomocy medycznej lub przetransportowania rannej osoby do szpitala.
• W przypadku poważnych zranień (na przykład głębokie rany cięte) założenie jałowego opatrunku na ranę to jedyne, co można zrobić przed udzieleniem fachowej pomocy. Nie należy stosować żadnych „domowych” sposobów w przypadku takich urazów.
• Uwaga! Nie można zakładać opasek uciskowychna ranę ciętą!
• Jeżeli w ranie tkwi ciało obce, nie należy go samodzielnie usuwać podczas udzielania pierwszej pomocy. Zazwyczaj nie ma odpowiednich narzędzi i warunków, aby można było bezpiecznie taką czynność wykonać. Wyjęcie ciała obcego może natomiast spowodować krwotok i poważne komplikacje.

Najbezpieczniejszym wyjściem jest założenie opatrunku jałowego (nie używa się materiałów typu wata, lignina, chusteczki papierowe etc., ze względu na możliwość ich przyklejenia się do rany). Należy pamiętać, aby opatrunek był odpowiednich rozmiarów – musi przykrywać całą długość rany. Jego główną funkcją jest zabezpieczenie rany przed zakażeniem i zatamowanie ewentualnego krwawienia. Jałowy opatrunek na ranę składa się z obłożenia (bezpośrednio przylegającego do uszkodzonego miejsca) i zamocowania. Sposób zakładania jest uzależniony od rozległości i głębokości rany.

W przypadku obfitego krwawienia należy założyć opatrunek uciskowy (nie mylić z opaską uciskową), który lekko uciskając krwawiące naczynie, zmniejsza wypływ krwi. Jeżeli w ranie tkwi ciało obce, zakładając opatrunek na ranę ciętą, należy skupić się na stabilizacji tego przedmiotu. W trakcie tej czynności ciało obce należy ominąć (nie bandażuje się go), jednocześnie starannie osłaniając przestrzeń wokół niego, aby uchronić ranę przed przypadkowym przemieszczaniem się w niej tego przedmiotu. Jeżeli zranieniu uległa kończyna, należy ją w miarę możliwości unieruchomić.

W przypadku ran ciętych głębokość uszkodzenia to główny czynnik decydujący o sposobie opatrywania rany.

Na niewielkie rany wystarczy zastosować środek antyseptyczny zgodnie z jego instrukcją i po zaopatrzeniu jałowym opatrunkiem monitorować ich stan przez kilka dni, zmieniając regularnie opatrunki.

W przypadku głębokich ran ciętych i obfitego krwawienia przy udzielaniu pierwszej pomocy liczy się czas. Masywne krwawienie wymaga uciśnięcia miejsca krwawienia, w celu doraźnego zatamowania upływu krwi, a następnie wykonania opatrunku uciskowego: po nałożeniu opatrunku jałowego należy dołożyć element uciskowy (rolka z bandaża, ciasny zwitek materiału czy jakikolwiek odpowiednio twardy przedmiot, który następnie bandażuje się wraz z opatrunkiem jałowym bezpośrednio na ranie. Doskonałe do tego celu są miedzy innymi tampony Pagasling – mocno zwijane z jednego kawałka gazy bawełnianej, służące do tamowania krwawień i oczyszczania ran oraz do dezynfekcji skóry na dużej powierzchni. Jeżeli w wyniku krwawienia opatrunek zaczyna przesiąkać, nie zdejmuje się go, tylko dokłada kolejne warstwy bandaży. W przypadku kiedy krwawienie jest bardzo intensywne i nie ustaje pomimo założonego opatrunku uciskowego lub krew tryska z rany, natychmiast należy wezwać pomoc.

Źródło:

Podręcznik pierwszej pomocy Michael Buchfelder, Albert Buchfelder, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 189, 206 – https://docer.pl/doc/ss5x5cs