Neurogenne nietrzymanie moczu – jakie choroby neurologiczne powodują inkontynencję

Problemy związane z kontrolą potrzeb fizjologicznych dotykają wielu osób i znacząco obniżają ich komfort życia. Inkontynencja moczowa może mieć różne podłoże. Niekiedy nietrzymanie moczu ma przyczyny neurologiczne. Nasilenie problemów zależy od rodzaju i stopnia zaawansowania danego schorzenia. Jakie choroby mogą powodować nietrzymanie moczu?

Najczęściej słyszy się o nietrzymaniu moczu po udarze mózgu (lub o nietrzymaniu moczu i stolca po udarze), ale nie jest to jedyna neurologiczna przyczyna inkontynencji.

Problemy z oddawaniem moczu objawiają się zazwyczaj w postaci częstomoczu wywoływanego nagłym parciem na pęcherz i mimowolnym oddawaniem niewielkiej ilości moczu. Drugim rodzajem symptomów jest skąpomocz, który w sytuacji nieprawidłowego funkcjonowania układu moczowego prowadzi do spowolnienia strumienia, cofania lub nawet zatrzymania moczu. Taka sytuacja może przerodzić się w zagrażający życiu stan niewydolności nerek. W przypadku zmian neurologicznych często dochodzi do tak zwanego odruchowego nietrzymania moczu. Jest to stan, w którym mocz wycieka w sposób niekontrolowany w wyniku braku uczucia parcia. Zależnie od rodzaju schorzenia i stanu pacjenta może dojść do wycieku niewielkiej ilości moczu lub do całkowitego opróżnienia pęcherza.

Funkcja mikcji (oddawania moczu) regulowana jest przez mózg i układ nerwowy. Do zakłócenia tego procesu może więc dojść w wyniku wrodzonych schorzeń neurologicznych, ale też na skutek chorób powodujących trwałe uszkodzenie układu nerwowego. Uszkodzeniom ulega w takim przypadku obwodowy układ nerwowy, mózg lub rdzeń kręgowy. Grupy schorzeń najczęściej powodujących nietrzymanie moczu z przyczyn neurologicznych to choroby i wady wrodzone, schorzenia degeneracyjne oraz nagłe upośledzenia funkcji wydalniczych.

• Dziecięce porażenie mózgowe – osłabienie mięśniowe powoduje nietrzymanie moczu u większości pacjentów z dziecięcym porażeniem mózgowym.
• Agnezja (niedorozwój) kości krzyżowej – wady wrodzone końcowego odcinka przewodu pokarmowego (odbytu i odbytnicy) powodują schorzenia układu moczowo-płciowego i różne problemy z nietrzymaniem moczu.
• Rozszczep kręgosłupa – chorzy nie kontrolują przebiegu mikcji i nie są w stanie całkowicie opróżnić pęcherza. Większość osób z tym schorzeniem nie może oddawać moczu w sposób naturalny.

• Demencja starcza, choroba Alzheimera – problem nietrzymania moczu zaostrza się w przypadku obydwu tych chorób wraz z pogarszającym się stanem pacjenta. Do całkowitego nietrzymania moczu i kału może dojść w zaawansowanych stadiach choroby w sytuacji, gdy chory traci kontrolę nad zwieraczami.
• Stwardnienie rozsiane – nietrzymanie moczu i inne problemy z oddawaniem moczu są charakterystyczne dla SM. U większości chorych na stwardnienie rozsiane (szacunki mówią nawet o 80% przypadków) może zostać zaburzona czynność zwieraczy cewki moczowej (i odbytu), co prowadzi do częstomoczu lub naglących parć na pęcherz. Pacjenci mogą również cierpieć na niemożność całkowitego opróżnienia pęcherza.
• Choroba Parkinsona – inkontynencja pojawia się na różnych etapachrozwoju choroby u 38–71% chorych. Większość przypadków dotyczy zaawansowanych stadiów. Pacjenci skarżą się na naglący pęcherz i retencje moczu (problemy z rozpoczęciem opróżniania pęcherza, uczucie niepełnego oddania moczu). Jest to wynikiem niedoborów dopaminy w ośrodkowym układzie nerwowym i zmian chorobowych w autonomicznym układzie nerwowym, który kontroluje czynności niezależne od woli – między innymi mikcję.

• Nietrzymanie moczu po udarze – poudarowe powikłania urologiczne dotyczą 57–83% chorych we wczesnej fazie udaru mózgu. Najczęstszym jest inkontynencja moczowa występująca u40–60% osób.
• Pourazowo chory kręgosłup – nietrzymanie moczu lub niemożność oddania moczu mogą być wynikiem uszkodzenia rdzenia kręgowego i przerwania określonych połączeń nerwowych. Uszkodzenia w dolnej części kręgosłupa, w odcinku lędźwiowo-krzyżowym, powodują arefleksję pęcherza (dochodzi do nadreaktywności wypieracza i jednoczesnej blokady zwieracza. Oddanie moczu w tej sytuacji jest niemożliwe. Uszkodzenia znajdujące się nieco wyżej w obrębie kręgosłupa mogą skutkować niekontrolowanym wydalaniem moczu.

Upośledzenie mikcji może nieść ze sobą poważne konsekwencje, jednak nie zawsze występuje ono w znacznym stopniu. Nasilenie nietrzymania moczu jest uzależnione od przyczyny problemów i tempa rozwoju zmian neurologicznych. Leczenie neurogennego nietrzymania moczu to zwykle proces długotrwały, dobrany odpowiednio do podłoża dolegliwości.

Żródła:

• https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/35383/25694
• https://portal.abczdrowie.pl/schorzenia-neurologiczne-a-nietrzymanie-moczu
• https://mojparkinson.com/choroba-parkinsona/problemy-ukladu-moczowego-w-chorobie-parkinsona/
• https://telemedi.com/pl/poradnik/inkontynencja/
• http://neurologia.com.pl/artykul.php?a=1054&key=57ab68231eaf109bca10ccb8e575c9d3