Cystektomia – usunięcie pęcherza moczowego

Cystektomia jest zabiegiem polegającym na wycięciu pęcherza moczowego. Choć jest to bardzo poważna interwencja chirurgiczna, w wielu przypadkach bywa jedynym skutecznym sposobem leczenia. Kiedy cystektomia jest konieczna, jak wygląda taka operacja i jakie ryzyko ze sobą niesie?

Cystektomia to chirurgiczne usunięcie pęcherza moczowego. Może być częściowa lub całkowita (cystektomia radykalna). Metoda przeprowadzenia zabiegu zależy od konkretnego przypadku i decyzji lekarza. Głównym powodem wycięcia pęcherza jest rak.

Zobacz również: nerwica pęcherza moczowego.

Najczęstszym wskazaniem do przeprowadzenia cystektomii jest rak pęcherza moczowego – zwłaszcza w tych przypadkach, w których nowotwór jest
w zaawansowanym stadium rozwoju i obejmuje dużą część narządu. Aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby konieczna jest zwykle cystektomia radykalna.

Innym, choć raczej rzadkim, wskazaniem do usunięcia pęcherza moczowego są ciężkie, przewlekłe zapalenia, które nie reagują na terapię farmakologiczną, a także poważne urazy pęcherza, których nie można naprawić żadnymi dostępnymi metodami leczenia.

Usunięcie pęcherza moczowego (lub jego części) przeprowadza się zwykle tradycyjną metodą operacyjną albo (mniej inwazyjnie) laparoskopowo. Podczas cystektomii otwartej chirurg wykonuje duże nacięcie w dolnej części brzucha, co daje mu swobodny dostęp do wycinanego pęcherza. Metoda laparoskopowa jest mniej wygodna dla lekarza, ale zwykle korzystniejsza dla pacjenta – to zaledwie kilka niewielkich nacięć i znacznie krótsza rekonwalescencja pozabiegowa.

Po wycięciu pęcherza konieczne jest stworzenie czegoś w zamian, aby układ moczowy mógł funkcjonować. Czasami istnieje opcja odtworzenia pęcherza moczowego
z kawałka jelita. To pozwala pacjentowi po cystektomii oddawać mocz w sposób tradycyjny i zapewnia lepszy komfort życia. Najczęściej jednak wyłania się urostomię. To wyprowadzony na zewnątrz (do worka stomijnego przymocowanego do brzucha pacjenta) kanał moczowy spreparowany również z kawałka jelita.

Po cystektomii pacjent pozostaje kilka dni lub tygodni (zależnie od jego stanu
i ewentualnych powikłań) w szpitalu. Otrzymuje leki przeciwbólowe oraz antybiotyki, które minimalizują ryzyko infekcji. Początkowo może być odżywiany dożylnie,
z czasem przechodzi na dietę płynną, półpłynną, a potem na stałą. Powrót do domu nie oznacza końca rekonwalescencji po usunięciu pęcherza moczowego. Rany pooperacyjne mogą wymagać zmiany opatrunków, należy przyjmować zalecone przez specjalistę leki, unikać wysiłku, nawadniać organizm i zdrowo się odżywiać (dieta bogata w białko, minerały i witaminy) oraz szczególnie dbać o higienę – zwłaszcza, jeśli pacjent ma urostomię, z którą musi nauczyć się funkcjonować. Dla odzyskania formy kluczowa jest też fizjoterapia i regularne wizyty kontrolne u lekarza.

Najczęstszy problem to ryzyko infekcji – zarówno w ranie po zabiegu, jak i w nowo utworzonych drogach moczowych. W przypadku zaobserwowania objawów takich jak ból, gorączka, zaczerwienienie wokół rany pooperacyjnej czy stomii, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.

Pacjenci z urostomią miewają też problemy z wyciekaniem moczu, zachowaniem należytego poziomu higieny, a także z zaakceptowaniem nowej sytuacji, powrotem do codziennego życia i normalnego funkcjonowania. Potrzebują zwykle wsparcia psychologicznego, aby nie popaść w stany depresyjne.

Cystektomia może mieć swoje następstwa również w intymnej sferze życia.
W zależności od zakresu operacji zachodzą różne zmiany w funkcjonowaniu seksualnym pacjenta, co dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn po wycięciu pęcherza.

Cystektomia to poważny, ale często niezbędny zabieg, który może uratować życie pacjentom z zaawansowanym rakiem lub innymi ciężkimi schorzeniami pęcherza moczowego. Nowoczesne techniki chirurgiczne umożliwiają przeprowadzenie operacji w sposób możliwie mało inwazyjny, co skraca czas rekonwalescencji. Poza opieką urologiczną pacjent powinien mieć także odpowiednie wsparcie psychologiczne – zarówno przed, jak i po cystektomii. To bardzo istotne dla procesu zdrowienia
i powrotu do „normalności”.

Czytaj także: rak prącia.