Zapalenie dróg moczowych – objawy, przyczyny, leczenie

Infekcje dróg moczowych to jeden z najczęstszych rodzajów infekcji o charakterze bakteryjnym. Zależnie od tego, czy procesem chorobowym objęty jest pęcherz, cewka moczowa czy nerki, mówi się o zapaleniu dolnych lub górnych dróg moczowych. Jakie są objawy infekcji układu moczowego, z jakich przyczyn się ona rozwija i jak wyleczyć zapalenie dróg moczowych?

Infekcje dróg moczowych to coś, z czym – z powodu budowy anatomicznej (stosunkowo krótkiej cewki moczowej i niewielkiej odległości jej ujścia od odbytu) – borykają się przede wszystkim kobiety. W grupie ryzyka są między innymi panie aktywne seksualnie, osoby starsze, cierpiące na inkontynencję, chorujące na cukrzycę, po przebytym zabiegu cewnikowania pęcherza.

Objawy infekcji dróg moczowych mogą być różne u różnych chorych i cechować się różnym nasileniem. Ich charakter zależy również od tego, czy jest to zapalenie dolnych dróg moczowych (zapalenie pęcherza, zapalenie cewki moczowej) czy może problem leży nieco wyżej (w moczowodach lub w nerkach). Wśród najczęstszych symptomów infekcji układu moczowego wyróżnia się następujące dolegliwości:

• zwiększona częstotliwość oddawania moczu (prawidłowo u zdrowego, dorosłego człowieka mikcja ma miejsce 6-7 razy w ciągu dnia i maksymalnie raz w nocy), czasami także mimowolne gubienie moczu,
• dyskomfort (ból, szczypanie, pieczenie) przy oddawaniu moczu (dolegliwości odczuwane są w dolnej części brzucha), uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza po mikcji,
• ból w okolicy lędźwiowej, która staje się wrażliwa na wstrząsanie,
• zmieniony zapach, wygląd moczu (jego woń może być nieprzyjemna, mocz może być mętny, czasami widać w nim krew),
• podwyższona temperatura ciała, niekiedy wysoka gorączka, której towarzyszą dreszcze,
• nudności, wymioty,
• zmęczenie, ogólne złe samopoczucie...

Niektóre infekcje dróg moczowych przebiegają bezobjawowo, niektóre objawiają się skąpo, inne bardzo dokuczliwie – z dużą intensywnością. Wiele zależy od rodzaju patogenu, zaawansowania stanu zapalnego, jego umiejscowienia etc.

Objawy infekcji układu moczowego wywołują patogeny dostające się do dróg moczowych drogą wstępującą – z zewnątrz. W większości przypadków są to bakterie (rzadziej wirusy lub grzyby). Najczęściej „sprawcą” stanów zapalnych jest bakteria Escherichia coli, choć nie tylko ona.

Ryzyko przedostania się bakterii do dróg moczowych zwiększa się w różnych okolicznościach, między innymi w trakcie stosunku płciowego, w przypadku korzystania z publicznych toalet, niezachowywania odpowiedniego poziomu higieny intymnej (szczególnie u osób z inkontynencją moczową), nieprawidłowych nawyków toaletowych, a nawet stosowania niewłaściwych produktów kosmetycznych.

Najczęstszą terapią podejmowaną w przypadku zapalenia dróg moczowych z przyczyn bakteryjnych jest terapia antybiotykowa. Zazwyczaj najpierw stosuje się antybiotyk o szerokim spektrum działania. W niektórych przypadkach (na przykład przy nawracających infekcjach dróg moczowych) konieczne jest bardziej precyzyjne leczenie, które dobiera się na podstawie wyników mikrobiologicznego badania moczu lub analizy wymazu z cewki moczowej. Drobnoustroje wywołujące stan zapalny są dokładnie identyfikowane i można je skutecznie zwalczyć. Czas trwania terapii może być różny, ale jest to minimum kilka, kilkanaście dni. Leki na zapalenie dróg moczowych przyjmuje się doustnie. W aptekach dostępne są bez recepty środki farmakologiczne łagodzące niektóre objawy zapalenia układu moczowego.

Osoby znajdujące się w grupie ryzyka oraz te, które obserwują u siebie tendencję do nawrotów tego rodzaju zakażeń, powinny szczególnie zadbać o profilaktykę. Ważne są:

• bieżące zachowywanie higieny okolic intymnych (przy użyciu niedrażniących kosmetyków),
• mycie krocza przed i po stosunku płciowym, a także po wypróżnieniu,
• stosowanie dobrych produktów chłonnych w przypadku inkontynencji,
• codzienna zmiana bielizny (najlepsze są majtki wykonane z naturalnego materiału – nie stringi),
• właściwe nawadnianie organizmu (warto pić dużo wody),
• spożywanie żurawiny lub soku żurawinowego,
• regularne opróżnianie pęcherza (mniej więcej co trzy godziny w ciągu dnia).